Hargergat

Het Hargergat is een van de meest waardevolle natuurgebieden in de Schoorlse Duinen. Met een rijke geschiedenis en een unieke leefomgeving voor zeldzame planten, is het een paradijs voor natuurliefhebbers. Bovendien is het een uitstekende plek om talloze vogelsoorten te observeren.

Waar ligt het Hargergat?

Het Hargergat ligt in het noorden van de Schoorlse Duinen ter hoogte van de dorpjes Hargen en Groet. Ten zuiden van het Hargergat bevinden zich de Pirola Vallei en het Groeter Zandgat.

Hoe is het Hargergat ontstaan?

Eeuwenlang werd er zand afgegraven in de Schoorlse Duinen. Pas in de jaren zestig van de vorige eeuw stopte men met deze winning. Het zand diende voor ophogingen, het dempen van waterwegen, de productie van bakstenen en kende tal van andere toepassingen.

Het Schoorlse zand is bijzonder vanwege zijn fijne structuur, kalkarme samenstelling en kwartskorrels met slechts een kleine hoeveelheid andere mineralen. Deze eigenschappen maakten het ook geschikt voor de glasblazerij.

Door het massale afgraven van duinzand in de Schoorlse Duinen is het Hargergat ontstaan. Ook de Pirola Vallei en het Groeter Zandgat kennen dezelfde ontstaansgeschiedenis.

Duinrel

Door het massale afgraven van zand ontstond een gat in de duinen, het Hargergat, waar het grondwater aan de oppervlakte komt. Dit grondwater, net als het zand, heeft een bijzondere kwaliteit: het is voedselarm, schoon (kwel)water met een constante temperatuur. Via gegraven greppels en duinrellen stroomt dit water vanuit het Hargergat naar de Hargervaart, waar vroeger het zand werd afgevoerd.

In de tweede helft van de 19de eeuw werd de natte duinvallei van het Hargergat ontgonnen en in gebruik genomen. Aan de voet van de duinen verrees een huisje, dat tegenwoordig dienstdoet als bed & breakfast. Naast het huisje ontspringt bovengenoemde duinrel, een gebied met een unieke flora en fauna.

In de kustprovincies is stromend water zeldzaam. Het Hargergat biedt met zijn relatief voedselarme, kalkarme en licht zure kwelwater een uniek, maar extreem leefmilieu voor veel waterplanten en dieren. Enkele zeldzame en kenmerkende soorten hebben zich hieraan aangepast en komen van nature vrijwel uitsluitend op deze locatie in Noord-Holland voor.

Hargervaart

De Hargervaart wordt tegenwoordig niet meer gebruikt voor het afvoeren van duinzand. Naast de afvoer van duinwater heeft het nu vooral een recreatieve functie. In de vaart ligt de Passantenhaven Hargervaart, een van de oudste jachthavens van Nederland. Daarnaast is de Hargervaart een ideaal startpunt voor een tocht per supboard of kajak door de achterliggende polders, zoals de Groeterpolder en de Harger- en Pettemerpolder.

Hoe is het Hargergat te bereiken?

Om het kwetsbare ecosysteem van het Hargergat te beschermen, is het niet toegestaan om het gebied vrij te betreden. Toch zijn er verschillende opties om een glimp op te vangen van dit unieke natuurgebied.

Het Hargergat wordt aan de zuidzijde begrensd door duinen, aan de noordzijde door de Oude Heereweg, aan de westzijde door een zijpad van de Oude Heereweg en aan de oostzijde door een weg die Hargergat heet.

Duinen

Over de duinen van Hargen loopt het Camperpad. Op het Camperpad loopt ook een wandelroute: de Duintoppentocht. Deze wandelroute heeft ter hoogte van het Hargergat een mooi uitzichtpunt. De Duintoppentocht heeft een lengte van 23 kilometer, wordt met rood gemarkeerd en start bij Buitencentrum Schoorlse Duinen.

Oude Heereweg

Het Hargergat wordt aan de noordzijde begrensd door de Oude Heereweg, een doodlopende weg voor gemotoriseerd verkeer, maar wel toegankelijk voor wandelaars en fietsers. Vanaf deze weg heb je een prachtig uitzicht over het Hargergat.

Zijpad van de Oude Heereweg

De Oude Heereweg heeft een zijpad dat de duinen inloopt. Dit zijpad begrenst de westkant van het Hargergat. Dit zijpad loopt door tot het Camperpad. Voor wandelaars is dit zijpad een leuke uitdaging: het pad heeft namelijk een behoorlijk stijgingspercentage. Vanaf dit zijpad heb je een uitstekend uitzicht over het Hargergat.

Hargergat

Met Hargergat wordt niet alleen het natuurgebied aangeduid, maar dus ook met de naam van een weg die aan de oostkant van het Hargergat loopt. Het Hargergat is geen openbare weg en alleen toegankelijk voor bestemmingsverkeer.

Is er een uitkijkpunt bij het Hargergat?

Vanaf het Camperpad heb je via een uitkijkpunt een mooi uitzicht over het Hargergat. Helaas geldt dat alleen voor de herfst en winter; gedurende het voorjaar en de zomer wordt het uitzicht belemmerd voor bloeiende bomen en planten. Bij het uitzichtpunt bevindt zich een bankje waar je kunt zitten.

Welke bomen en planten groeien bij het Hargergat?

Het Hargergat herbergt een bijzondere variëteit aan zeldzame planten, waaronder de klimopwaterranonkel, ronde zonnedauw, kruipganzerik, tandjesgras, borstelbies en het mosbloempje. Momenteel ontwikkelt het gebied zich tot een schraal, vochtig grasland: een zeldzaamheid in Nederland.

• Klimopwaterranonkel
• Ronde zonnedauw
• Kruipganzerik
• Tandjesgras
• Borstelbies
• Mosbloempje
• Moeraswolfsklauw
• Moerasrolklaver
• Moeraskartelblad
• Moerasmuur
• Steenkroos
• Struikheide
• Dopheide
• Trekrus
• Tormentil
• Veenmos
• Dubbelloof
• Stekelbrem
• Reukgras
• Zandblauwtje
• Slangenkruid
• Brede stekelvaren
• Koningsvaren
• Dagkoekoeksbloem
• Zwarte braam
• Zandblauwtje
• Biggenkruid
• Zeeden

Klimopwaterranonkel

De klimopwaterranonkel is de meest bijzondere waterplant in het Hargergat. Met zijn grote, ronde bladeren die doen denken aan klimop, dankt de plant zijn naam aan deze kenmerkende vorm. De felgele bloemen maken de klimopwaterranonkel extra opvallend en geven de plant een sierlijke uitstraling. Binnen het Hargergat wordt deze soort beschouwd als het kroonjuweel van de waterflora.

De klimopwaterranonkel groeit voornamelijk in ondiep, stromend water, zoals bronnen en kwelsloten met een dunne sliblaag. Het Hargergat biedt precies de juiste omstandigheden: schoon kwelwater stroomt hier over een zandbodem die plaatselijk verrijkt is met fosfaat en stikstof uit onderliggende veenlagen. Aan de westzijde van de duinrel, dicht bij de bron, bedekt de soort een groot deel van het wateroppervlak, samen met de zeldzame gevleugelde steenkroos en moerasmuur.

Welke vogels leven bij het Hargergat?

Het Hargergat is een plek waar je veel vogels kunt spotten.

• Roodborst
• Grote bonte specht
• Merel
• Gaai
• Ekster
• Vink
• Groenling
• Boomleeuwerik
• Winterkoning
• Heggenmus
• Zwartkop
• Tuinfluiter
• Graspieper
• Rietzanger

Welke reptielen leven bij het Hargergat?

• Zandhagedis

Welke amfibieën leven bij het Hargergat?

• Rugstreeppad
• Kleine watersalamander

---

Bekijk ook:

• De mooiste vakantieparken met de beste reviews in Schoorl en omgeving!
• Ontdek de prachtige natuur van de Schoorlse Duinen en omgeving op de fiets!

---