Raadhuisje Groet

Aan de Kerkbrink 19 in Groet staat een klein huisje dat ooit als raadhuis diende: Raadhuisje Groet. Het vormt een tastbare herinnering aan de voormalige gemeente Groet, die in 1834 werd opgeheven en opging in de gemeente Schoorl. Hargen en Camperduin maakten al eerder deel uit van Schoorl. Aan de bovengenoemde Kerkbrink bevinden zich ook de Witte Huisjes en het Witte Kerkje.

Raadhuisje Groet en de Witte Huisjes.

Kleinste raadhuisje van Nederland

Het Raadhuisje Groet is een bescheiden, rechthoekig gebouw uit 1639. Dit jaartal is terug te vinden op de gevelsteen, maar verdwenen jaartalankers zouden erop wijzen dat het gebouw mogelijk al in 1622 werd gebouwd. Dit blijkt uit een prent van rond 1890, vervaardigd door G. van Arkel.

Met afmetingen van 6,75 bij 4,25 meter wordt het Raadhuisje Groet beschouwd als het kleinste raadhuis van Nederland. Het Raadhuisje Groet diende als vergaderplaats voor de dorpsbestuurders en als locatie voor rechtspraak. In de kelder bevond zich een cachot voor gevangenen.

Eenvoudig gebouw

Het Raadhuisje Groet is een eenvoudig gebouw met weinig versieringen. Het jaartal op de voorgevel en de karakteristieke schoudergevel zijn de meest opvallende kenmerken. Een wapenschild met een klimmende leeuw, het wapen van Groet, is de enige andere versiering op de gevel. De bouwstijl doet denken aan de laat-Hollandse renaissance.

Achttiende-eeuwse stijl

De linker zijgevel heeft een venster met vierruits-schuiframen, terwijl de rechter zijgevel een tweelichtvenster met smeedijzeren roeden heeft. Beide zijgevels zijn voorzien van een goot op klossen. De vensters zijn uitgevoerd in achttiende-eeuwse stijl; oorspronkelijk waren dit kruiskozijnen. Tegen de blinde gevel staat een vierkante schoorsteen.

Raadhuisje Groet.

Ingang

De ingang het Raadhuisje Groet bestaat uit een vlakke voordeur met bovenlicht, waarin gebogen glasroeden zijn verwerkt. Links van de deur bevindt zich een venster met een vierruits schuifraam, waaronder een klein raam is geplaatst voor de verlichting van een kleine kelder. Daarnaast is er een topvenster met luik aanwezig.

Binnenkant

De binnenkant van het Raadhuisje Groet herbergt een houten juk in laat-gotische stijl. Direct achter de ingang bevindt zich een smalle gang, met aan de linkerkant de voormalige raadzaal. De schouw is versierd met een eenvoudig tegeltableau, waarin een vaas met bloemen is afgebeeld. De achterzijde van de vuurplaat is geteerd en heeft een staande rand van witte en paarse tegeltjes.

Cachot

De wanden van het raadhuisje zijn afgewerkt met wit schuurwerk. Het balkenplafond is rood geschilderd, wat mooi aansluit bij het interieur. Onder het linkergedeelte bevindt zich een eenvoudige kelder. Deze kelder diende als cachot voor gevangenen. Daarnaast herbergt het raadhuisje een kleine vestibule. Het dak, met een onbeschoten sporenkap, is bedekt met rode Oud-Hollandse dakpannen.

Grote kist

De vaste wandkasten van het Raadhuisje Groet dienden vermoedelijk als opslagplaats voor de bescheiden van de secretaris, terwijl de belangrijke schriftelijke stukken zorgvuldig werden bewaard in een grote kist.

Raadhuisje Groet en de Witte Huisjes gefotografeerd vanaf de kerktuin.

Mortuarium

Het raadhuisje, dat zogezegd in 1834 zijn functie als gemeentehuis verloor toen Groet werd samengevoegd met Schoorl, was te klein om er een goede nieuwe bestemming voor te vinden. In 1873 besloot de raad van Schoorl dat het gebouw voortaan gebruikt zou worden als tijdelijk onderkomen voor overledenen die aan een besmettelijke ziekte waren overleden.

Restauratie

Het Raadhuisje Groet onderging in 1943 een restauratie onder leiding van architect Jan de Meijer. Deze restauratie volgde op de succesvolle restauratie van het Raadhuisje van Schoorl in 1931, waarvoor De Meijer eveneens verantwoordelijk was.

De Meijer was een voorstander van de zogeheten ‘reconstruerende, historische methode’ van restaureren. Dit hield in dat hij bij de restauratie van het Raadhuisje Groet het oorspronkelijke ontwerp zoveel mogelijk wilde herstellen. Zijn idee was zelfs om de top van het raadhuisje te vervangen in de stijl van het Raadhuisje van Schoorl, waarmee hij eenheid en samenhang in de architectuur van de twee naburige dorpen beoogde te creëren.

Het restauratieproces van het Raadhuisje Groet verliep niet zonder de nodige uitdagingen. De toenmalige Rijksdienst voor Monumentenzorg was het niet eens met alle aanpassingen die De Meijer voor ogen had. Ze waren van mening dat sommige van zijn ingrepen te ver gingen en het historische karakter van het gebouw te veel zouden aantasten.

Daarnaast speelde de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol bij de vertraging van de restauratie. Vanwege de oorlogsomstandigheden was het niet toegestaan om materialen aan te kopen die nodig waren voor de uitvoering van de werkzaamheden. Dit betekende dat de restauratie pas in 1947 van start kon gaan, na het einde van de oorlog.

Nederlands Hervormde Gemeente

Het Raadhuisje Groet, dat sinds 1825 in gebruik is bij de Nederlands Hervormde Gemeente van Schoorl, Groet en Camperduin, is van grote historische waarde. Het doet namelijk herinneren aan het bestaan van de gemeente Groet. Het is dan ook terecht dat het huisje een beschermd monument is in Nederland.

Witte Huisjes

Aan de achterzijde van het Raadhuisje Groet werden later twee armenhuisjes toegevoegd, die tegenwoordig bekendstaan als de ‘Witte Huisjes’ en verbonden zijn met het raadhuisje. Een tussendeur biedt toegang tot deze later aangebouwde huisjes, die destijds onderdak boden aan twee grote, arme gezinnen.

Witte Huisjes.

Cultuur-Historische Vereniging Scoronlo

Het Raadhuisje Groet en de Witte Huisjes worden sinds 2017 beheerd door de Cultuur-Historische Vereniging Scoronlo. Deze vereniging zet zich in voor het behoud en de promotie van de geschiedenis en cultuur van de dorpen Schoorl, Groet en Camperduin, alsmede de omliggende buurtschappen Aagtdorp, Bregtdorp, Catrijp en Hargen.